Geslachtsbepaling:
Een koppel samenstellen is dikwijls niet zo gemakkelijk als zou men denken. Bij verschillende Australische parkieten ziet men meestal aan de kleur, de lichaamsbouw, enz... welke de man of de pop is. Uitzonderingen zijn er natuurlijk altijd. Als men kweekt met Lorries, Afrikaanse Papegaaien, Amazones, Pyrrhura’s, Pionussen, Aratinga’s of Brotogerissen is het een heel ander verhaal. Bij deze soorten kunnen twee mannen paren en twee poppen elkaar voeren enz... Volledig zeker kan men eerst zijn als de vogels gesext worden. Een koper van een paar vogels wil toch voor 100% zeker zijn dat hij een paartje koopt. Daarom laten eerlijke, betrouwbare hobbykwekers hun jonge vogels sexen.
De 2 meest gebruikte methodes om onze vogels te laten sexen zijn Endoscopisch of met DNA elk heeft zijn voor of nadelen en de liefhebber beslist uiteindelijk welke keuze hij hierin wil maken.
Hieronder wordt in het kort een weinig uitleg gegeven over endoscopische en DNA geslachtsbepaling.
Endoscopische geslachtsbepaling:
Door een klein gaatje van 2-3 mm in de buikwand te maken kan de dierenarts middels een glasfibersysteem met een lens erop (endoscoop) door de luchtzakken heen de geslachtsorganen van de vogel goed en op simpele wijze bekijken. De vogel wordt hiervoor even onder zeil gebracht met een kapje met zuurstof en isofluraan. De vogels slapen meestal binnen 1-3 minuten, en zijn na de ingreep die een paar minuten duurt, ook binnen 1-3 minuten weer compleet wakker.
Het sterfte risico ligt bij een ervaren dierenarts ver beneden de 5 promille. De nadelen van deze methode zijn dat men met de vogel naar de dierenarts moet en het zeer geringe uitvang en narcose risico. Het voordeel van deze methode is dat niet het alleen het geslacht direct kan worden vastgesteld, maar dat tevens een uitspraak kan worden gedaan over de toestand van bijvoorbeeld de eierstok. Vogels van 10 jaar met een niet actieve eierstok of zelfs een geheel vergroeide (versteende) eierstok zijn weliswaar nog steeds vrouwelijk, maar zullen waarschijnlijk geen eieren leggen. Ook kan vaak een indruk worden gekregen over de leeftijd of broedrijpheid van de vogels. Omdat de dierenarts deze bevindingen zelf in de vorm van een certificaat op schrift stelt is fraude niet zo snel mogelijk als bij DNA onderzoek door derden.
Geslachtsbepaling middels DNA:
Onderzoek is goed mogelijk bij de meeste algemeen voorkomende soorten. Er wordt dan gekeken of er in de bloed of celresten die op de veren voorkomen stukjes DNA aanwezig zijn die typisch zijn voor een pop of voor een man. Opvallend is dat bij mensen de dames twee gelijke X chromosomen (XX) hebben en de mannen één X en één Y chromosoom (XY). Bij vogels is dit net omgekeerd (WW bij de man en WZ bij de pop). Voordeel van de DNA methode is dat je niet met de vogels naar de dierenarts hoeft. De uitslag van het onderzoek volgt meestal na 1-2 weken en de kans op een foutieve uitslag is circa 1%. Het nadeel is dat bij sommige soorten meer mannen dan vrouwelijke dieren voor handen zijn. Dat komt soms tot uiting in het ontstaan van flinke prijsverschillen tussen de beide sexen en soms worden alleen spannetjes van deze vogels verkocht. (als je een pop wilt moet je de man erbij kopen).
Helaas zien wij steeds meer en meer fraude met deze uitslagen optreden. Veren van een eerder als pop geteste vogel worden opgestuurd met de ringnummers van onbekende vogels of zelfs bewezen mannen. De man wordt dan met een frauduleus verkregen certificaat als pop voor veel geld verkocht. Hoewel de DNA methode dus een prima methode is, moet men bij de aankoop en verkoop van dit soort vogels uiterst voorzichtig zo niet argwanend zijn. Dit kan ondervangen worden indien het bloed of de veren door een specialist zijn afgenomen die bovendien het bijbehorende ringnummer noteert en zelf het materiaal opstuurt.
Dit is wellicht is duurder (de tijd van de specialist moet ook betaald worden), maar de specialist staat dan min of meer garant net als een notaris dat er geen fraude gepleegd is en dat de koper van de vogel inderdaad een op correcte wijze geslachtsbepaalde vogel heeft gekocht. Bij aankopen die soms enkele duizenden guldens vergen is die extra zekerheid toch zeker wat waard.
Bronvermelding: Dierenkliniek: De Toren - Drachten
